SWOT là gì? Hướng dẫn xây dựng chiến lược SWOT hay nhất 2021

Mô hình SWOT được ví như chìa khóa vàng để bạn xác lập mục tiêu, chiến lược và lên kế hoạch hoàn hảo. Trong lĩnh vực marketing nói riêng và kinh doanh nói chung nó là công cụ hữu hiệu giúp bạn nhanh chóng tìm ra điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và các thách thức đối với doanh nghiệp của bạn. Trong quá trình lập mô hình kinh doanh, phân tích SWOT giúp doanh nghiệp nhận diện, thiết lập chiến lược kinh doanh và xây dựng được hướng phát triển lâu dài.

Qua bài viết sau đây Đào tạo Affiliate sẽ giới thiệu cho bạn SWOT là gì? Hướng dẫn xây dựng chiến lược SWOT hay nhất 2021. Từ đó bạn biết mình cần phát huy những gì, cơ hội để nắm bắt và những rủi ro cần được hạn chế. Vậy bạn còn chần chờ gì mà không đón đọc ngay thôi nào!

1. SWOT là gì?

SWOT là từ viết tắt của 4 cụm từ tiếng Anh, tương ứng với 4 thành tố. Bao gồm:

• Strengths có nghĩa là điểm mạnh
• Weaknesses có nghĩa là điểm yếu
• Opportunities có nghĩa là cơ hội
• Threats có là thách thức

4 thành tố trên hợp lại với nhau tạo thành mô hình ma trận SWOT. SWOT là mô hình phân tích kinh doanh nổi tiếng dành cho mọi doanh nghiệp muốn cải thiện tình hình kinh doanh tình hình kinh doanh bằng định hướng đúng đắn và xây dựng những nền tảng phát triển vững chắc

Strengths và Weakness là những yếu tố để đánh giá trong nội bộ doanh nghiệp. Đây là 2 yếu tố mà doanh nghiệp bạn có thể kiểm soát và thay đổi được. Thường các yếu tố này có liên quan tới hoạt động công ty, tài sản thuộc về doanh nghiệp, phát triển sản phẩm,…

Opportunities và Threats là các yếu tố tác động bên ngoài. Thường liên quan đến thị trường và mang tính vĩ mô. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể nắm bắt cơ hội. Nhưng cũng phải quan tâm và đề phòng tới những thách thức từ bên ngoài có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Với những yếu tố này, doanh nghiệp thường không thể kiểm soát và thay đổi được.

2. Phân tích mô hình SWOT là gì?

Phân tích SWOT là một trong những khâu cơ bản trong xây dựng phát triển định hướng doanh nghiệp. Hiểu theo cách đơn giản, phân tích SWOT chính là đi mổ xẻ đánh giá 4 thành tố trong mô hình SWOT.

Phân tích mô hình SWOT có thể được áp dụng cho toàn bộ doanh nghiệp hoặc tổ chức hoặc các dự án riêng lẻ mà doanh nghiệp đang hay sẽ triển khai.

Phân tích SWOT doanh nghiệp bao gồm những khía cạnh như sau:

• Thế mạnh: Đặc điểm doanh nghiệp hoặc dự án đem lại lợi thế cạnh tranh so với đối thủ cạnh tranh.
• Điểm yếu: Đặc điểm doanh nghiệp hoặc dự án khiến doanh nghiệp hoặc dự án yếu thế hơn so với đối thủ.
• Cơ hội: Nhân tố môi trường có thể khai thác để giành được lợi thế.
• Thách thức: Nhân tố môi trường có thể tác động tiêu cực đến doanh nghiệp hoặc dự án.

Ưu điểm và nhược điểm khi phân tích mô hình SWOT

Sau đây sẽ là những ưu nhược điểm khi phaan tích mô hình SWOT

Ưu điểm

+ Kết quả quan trọng: mục đích của việc phân tích SWOT là tìm ra điểm mạnh, điểm yếu, cơ cũng như thách thức để từ đó rút ra kết quả chính xác và tối đa hóa các điểm mạnh và giảm thiểu các điểm yếu để doanh nghiệp có thể tận dụng các cơ hội, vượt qua các mối rủi ro đã xác định

+ Không mất bất kỳ một chi phí nào: SWOT là phương pháp phân tích hiệu quả và tiết kiệm chi phí dành cho bất cứ ai làm kinh doanh. Đây cũng là một trong những lợi thế lớn nhất của phân tích SWOT

+ Ý tưởng mới: một lợi ích khác của việc phân tích mô hình SWOT là có thể giúp tạo ra các ý tưởng mới cho doanh nghiệp bằng cách xem xét các vấn đề xuất hiện trong các cột và các phân tích SWOT. Nó không chỉ nâng cao nhận thức về những lợi thế cũng như bất lợi tiềm ẩn và những mối đe dọa mà còn có thể giúp chúng ta phản ứng hiệu quả hơn trong tương lai, kế hoạch để chuẩn bị khi xảy ra những rủi ro

Nhược điểm

+ Phân tích chủ quan: để phân tích ảnh hưởng đến hiệu suất của công ty, các quyết định kinh doanh phải dựa trên nhiều dữ liệu đáng tin cậy, có liên quan và có thể so sánh được. Tuy nhiên, việc phân tích SWOT chưa đủ để kết luận một điều gì đó, nó là một quá trình chủ quan phản ánh sự thiên vị của những cá nhân tiến hành phân tích. Ngoài ra, dữ liệu đầu vào cho phân tích SWOT cũng có thể trở nên lỗi thời khá nhanh

+ Nghiên cứu bổ sung cần thiết: để phân tích SWOT thành công thì 4 yếu tố trên là chưa đủ. Một bản phân tích SWOT kỹ lưỡng nên xem xét cơ hội hoặc quy mô của các rủi ro để xem nó có liên quan đến những điểm mạnh và điểm yếu của công ty hay không. Kỹ thuật SWOT có thể đơn giản và dễ kiểm soát song cần phải tập trung nhiều nghiên cứu và phân tích để có được một bức tranh toàn cảnh

+ Kết quả phân tích chưa chuyên sâu: việc phân tích SWOT khá đơn giản, hầu hết các mô hình đều không đưa ra phản biện. Nếu chỉ tập trung vào việc chuẩn bị dự án dựa trên SWOT thì nó sẽ không đủ để hoàn thiện đánh giá và định hướng các mục tiêu

>> Khởi nghiệp với con số 100 triệu là con số không quá lớn nhưng cũng không phải là nhỏ. Vậy ý tưởng kinh doanh với 100 triệu như thế nào cho hiệu quả? Xem ngay tại đây nhé

3. Hướng dẫn xây dựng chiến lược SWOT hiệu quả

Mô hình SWOT thường được trình bày theo dạng bảng gồm 4 ô vuông, tương ứng với từng yếu tố như điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Để thực hiện xây dựng một chiến lược SWOT hiệu quả, bạn cần thực hiện các bước sau đây:

Bước 1: Tạo lập ma trận SWOT

Để việc phân tích đánh giá có cái nhìn tổng quan nhất, bạn phải trình bày theo dạng liệt kê từng yếu tố. Khi đã liệt kê đầy đủ các yếu tố, việc tiếp theo cần làm là tạo lập chiến lược dựa vào các yếu tố đã xác định trước đó

Để đảm bảo chiến lược diễn ra một cách hiệu quả, bạn cần thực hiện 4 tiêu chí sau:

+ Ưu tiên phát triển những thế mạnh sẵn có của doanh nghiệp

+ Những điểm yếu cần được khắc phục kịp thời để tránh rủi ro

+ Nhận diện và tận dụng tốt các cơ hội

Trong quá trình phân tích SWOT không nhất thiết phải loại bỏ hoàn toàn nhược điểm. Thay vào đó, doanh nghiệp có thể kết hợp song song giữa cả ưu điểm và nhược điểm để biến chúng thành điểm mạnh riêng và tạo sự khác biệt với đối thủ

Bước 2: Tìm ra thế mạnh

Để xác định điểm mạnh của doanh nghiệp trong xây dựng chiến lược Marketing, bạn nên đặt ra một vài câu hỏi như:

+ Điều gì làm khách hàng ấn tượng với doanh nghiệp?

+ Doanh nghiệp của bạn làm tốt các đối thủ cạnh tranh ở mảng nào?

+ Thương hiệu mà bạn đang xây dựng có tính độc đáo như thế nào?

+ Doanh nghiệp bạn có tài nguyên gì mà đối thủ không có?

Khi đã tìm ra thế mạnh riêng của mình thì việc xây dựng thương hiệu sẽ giúp ích rất nhiều cho việc xây dựng thương hiệu. Bởi khách hàng chỉ biết đến doanh nghiệp bạn khi họ nhận diện sự khác biệt trong thương hiệu bạn tạo dựng so với đối thủ cạnh tranh

Bước 3: Nhận diện điểm yếu

Bất kỳ cá nhân hay các tổ chức, doanh nghiệp nào cũng có điểm yếu riêng. Muốn trở nên thực sự mạnh mẽ và tiến nhanh trên con đường đi đến mục tiêu, bạn phải thẳng thắn nhận diện và loại bỏ những điểm yếu đó

Muốn xác định được điểm yếu của mình trước hết doanh nghiệp bạn phải có một cái nhìn tổng quan về vấn đề đó, tôn trọng và đánh giá chính xác đối thủ cạnh tranh

Bước 4: Nhận diện cơ hội

Cơ hội này do chính doanh nghiệp bạn tạo ra và nếu nhận được sự hưởng ứng của thị trường, doanh nghiệp sẽ phát triển nhanh chóng. Tuy nhiên, cơ hội thường đến từ các tác nhân bên ngoài. Chẳng hạn như thị trường dịch chuyển từ mua sắm trực tiếp sang trực tuyến, chính sách mới ban hành có lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp, khách hàng có nhu cầu cao với một dòng sản phẩm nào đó

Để nắm bắt được những cơ hội kịp thời, mỗi doanh nghiệp nên bắt đầu thực hiện công việc cơ bản trong nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ, tăng cường chiến lược truyền thông cho doanh nghiệp

Bước 5: Nhận biết rủi ro

Thách thức đôi khi cũng có thể biến thành cơ hội để đẩy nhanh quá trình phát triển của doanh nghiệp. Để biến rủi ro thành cơ hội, bạn cần tập trung tối đa điểm mạnh đang sở hữu, giúp chúng có môi trường phát triển mạnh mẽ

>> Doanh thu thuần khái niệm có lẽ không quá xa lạ đối với những người làm kinh doanh. Vậy, doanh thu thuần là gì? Cách tính như thế nào? Cùng xem ngay tại đây nhé

4. Mô hình SWOT được áp dụng trong lĩnh vực kinh doanh nào?

Phân tích SWOT là công cụ xây dựng kế hoạch, chiến lược kinh doanh, đánh giá được điểm mạnh và điểm yếu, đánh giá đối thủ cạnh tranh và khảo sát thị trường để phát triển thương hiệu.

Với mô hình này giúp bạn có cái nhìn tổng thể về một dự án nào đó, có thể phát huy hiệu quả khi cần hoạch định chiến lược và ra quyết định xây dự kế hoạch.

Một số lĩnh vực, vấn đề được doanh nghiệp dụng mô hình SWOT trong kinh doanh:

• SWOT bản thân
• Xây dựng chiến lược truyền thông.
• Đưa ra ý tưởng mới.
• Xây dựng kế hoạch phát triển doanh nghiệp.
• Đánh giá chất lượng sản phẩm.
• Phát triển thế mạnh.
• Loại bỏ hoặc hạn chế điểm yếu
• Đánh giá, giải quyết các vấn đề cá nhân như nhân sự, cơ cấu tổ chức, tài chính

5. Đối tượng nên thực hiện phân tích mô hình SWOT

Điểm mạnh và điểm yếu biểu thị cho yếu tố nội tại mà doanh nghiệp nào cũng đều sở hữu.

Hai yếu tố này có thể được doanh nghiệp kiểm soát bởi chúng gắn liền với mọi hoạt động kinh doanh họ đang triển khai. Chẳng hạn như nguồn lực vật chất, con người, quy trình sản xuất, định hướng phát triển,..

Trong khi đó, 2 yếu tố cơ hội và thách thức lại khó kiểm soát hơn bởi chúng không thuộc yếu tố nội tại mà đến từ bên ngoài.

Mọi đối tượng đều nên áp dụng phân tích mô hình SWOT kể tổ chức doanh nghiệp hay cá nhân bất kỳ. Mô hình này giúp chúng ta nhận diện rõ điểm mạnh, điểm yếu để tìm ra phương hướng điều chỉnh phát triển toàn diện hơn.

6. Nguồn gốc hình thành ma trận SWOT

Qua nhiều năm, phương pháp phân tích ma trận SWOT đã được đón nhận và biết đến rộng rãi. Nhiều người cho rằng khái niệm này được hình thành bởi cố vấn quản lý người Mỹ Albert Humphrey.

Trong khi đang làm dự án nghiên cứu tại Đại học Stanford, khoảng thời gian 1960-1970, Albert Humphrey đã phát triển công cụ phân tích để đánh giá kế hoạch chiến lược. Đồng thời công cụ này còn nhận thấy lý do tại sao kế hoạch của các doanh nghiệp lại gặp thất bại. Ông đặt tên cho kỹ thuật phân tích dữ liệu này là SOFT – 4 chữ cái đầu tiên của:

• S = Satisfactory, điểm hài lòng ở thời điểm hiện tại
• O = Opportunities, cơ hội có thể khai thác trong tương lai
• F = Faults, sai lầm ở thời điểm hiện tại
• T = Threats, thách thức có thể gặp phải trong tương lai

Trong khi phần lớn đồng ý SOFT là tiền thân của mô hình SWOT. Nhưng một số tin rằng khái niệm SWOT được phát triển riêng lẻ và không liên quan đến SOFT.

7. Lên kế hoạch xây dựng mô hình SWOT

Mô hình đánh giá SWOT được trình bày ở dạng ma trận được chia thành 4 nhánh. Mỗi nhánh tương ứng với điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

7.1 Điểm mạnh

Yếu tố đầu tiên của SWOT là Strength, tức là điểm mạnh.

Điểm mạnh của doanh nghiệp có thể ở một số lĩnh vực cơ ban như:

• Nguồn lực tài chính, con người,…
• Kinh nghiệm kinh doanh.
• Vấn đề liên quan đến hoạt động truyền thông.
• Chất lượng phục vụ khách hàng và chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp.
• Các loại chứng nhận.
• Hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật và quy trình hoạt động.
• Văn hóa của doanh nghiệp.
• Bạn có thể đặt những câu hỏi cụ thể để tìm ra điểm mạnh ở doanh nghiệp của mình:
• Doanh nghiệp của bạn có những đặc điểm nổi bật nào khác với các doanh nghiệp khác?
• Những gì chỉ có ở bạn mà người khác không có?
• Nhân tố nào giúp bạn có được đơn hàng nhanh chóng hay đối tác chiến lược?
• Chiến thuật riêng của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh là gì?….

Câu trả lời sẽ đem đến cho bạn cái nhìn tổng thể giúp bạn xác định được điểm mạnh cốt lõi của doanh nghiệp.

Khi phân tích điểm mạnh của doanh nghiệp, bạn nên đứng ở nhiều góc nhìn khác nhau từ khách hàng, đối tác đến đối thủ cạnh tranh để có đánh giá khách quan nhất.

7.2 Điểm yếu

Cũng giống như điểm mạnh, để tìm ra được các điểm yếu của doanh nghiệp, bạn cần phải nhìn nhận trên nhiều phương diện khác nhau. Điểm yếu chính là những vấn đề còn hiện hữu và cản trở doanh nghiệp phát triển. Bạn cần xác định điểm yếu để nhanh chóng tìm ra giải pháp đẩy lùi nó.

Để xác định được chính xác điểm yếu của doanh nghiệp, bạn cần trả lời những câu hỏi sau đây:

• Nhân tố nào tác động làm cho bạn bị kìm hãm phát triển?
• Đâu là nguyên nhân khiến khách hàng không tìm đến bạn?
• Đối thủ cạnh tranh của bạn đang thực hiện chiến lược kinh doanh tốt hơn bạn ở điểm nào?
• Bạn đang sợ phải đối mặt với vấn đề gì?

Để cải thiện các điểm yếu tận gốc rễ, bạn nên xây dựng nền móng vững mạnh sẽ giúp doanh nghiệp có thể đứng vững được trước những biến động lớn kể cả bên trong lẫn bên ngoài.

7.3 Cơ hội

Cơ hội phát triển doanh nghiệp là những nhân tố tác động bên ngoài mang tính tích cực. Nắm bắt được cơ hội là điều kiện tốt để bạn hoàn thành mục tiêu tốt nhất.

Doanh nghiệp có thể tận dụng những cơ hội đến từ:

• Xu hướng công nghệ và thị trường.
• Thay đổi chính sách của chính phủ liên quan đến lĩnh vực bạn đang kinh doanh.
• Thay đổi về mặt xã hội, dân số, lối sống,…
• Xu hướng của người tiêu dùng.
• Những câu hỏi đặt ra khi phân tích SWOT của mỗi doanh nghiệp về cơ hội:
• Những xu hướng phát triển của thị trường hiện nay?
• Nắm bắt cơ hội từ yếu tố thị trường nhu: chính sách, xu thế, nhu cầu khách hàng, môi trường xã hội,…
• Làm thế nào để có thể cải thiện quy trình bán hàng/hỗ trợ khách hàng tiềm năng?
• Những kiểu truyền thông nào sẽ thúc đẩy chuyển đổi khách hàng?
• Kênh quảng cáo tiềm năng mà doanh nghiệp bạn chưa khai thác?…

Bên cạnh những cơ hội từ nhân tố thị trường, bạn cũng nên là người chủ động tạo ra cơ hội phát triển cho doanh nghiệp. Xem xét những điểm yếu và điểm mạnh để tạo ra cơ hội cho chính mình.

7.4 Thách thức

Threats (Thách thức) là những yếu tố cuối cùng của phân tích SWOT. Có thể gọi là rủi ro hoặc các mối đe dọa.

Thách thức có thể bao gồm các yếu tố như đối thủ cạnh tranh, rủi ro trong xoay chuyển tài chính, và các tác động tiêu cực ảnh hưởng đến sự phát triển trong tương lai và các kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, cũng có nhiều rủi ro và thách thức doanh nghiệp phải đối mặt mà không thể lường trước được như thay đổi về pháp lý, biến động thị trường,…

Để có thể xác định được các rủi ro sắp tới, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng trả lời những câu hỏi sau đây:

• Những gì doanh nghiệp đang phải đối mặt?
• Đối thủ đang có những gì vượt trội hơn bạn?
• Xu thế thị trường biến động có ảnh hưởng và làm thay đổi vị trí ngành nghề của bạn như thế nào?
• Doanh nghiệp của bạn có đang gặp phải khó khăn về tài chính hay không?
• Sự phát triển của công nghệ có ảnh hưởng xấu tới doanh nghiệp của bạn?
• Sự thay đổi về hành vi của người tiêu dùng có là mối bận tâm tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp?

Hãy nhìn nhận những thách thức mà doanh nghiệp bạn đang gặp phải để tìm hướng đẩy lùi thách thức một cách hiệu quả.

8. Ví dụ về mô hình SWOT ở một số doanh nghiệp

Sau đây, Daotaoaffliate sẽ đưa ra ví dụ về mô hình SWOT dành cho những bạn startup chưa hiểu rõ về quy trình phân tích SWOT. Hãy tham khảo để tìm ra được phương hướng và ý tưởng kinh doanh phù hợp cho bạn trong xu hướng thị trường hiện nay.

Ví dụ điển hình về mô hình phân tích SWOT của Nike:

Sức mạnh

Nike là công ty có sức cạnh tranh mạnh trong thị trường

Và Nike không có xưởng sản xuất nên không có gánh nặng về địa điểm và nhân công. Nike hướng đến lean organization – doanh nghiệp tạo ra nhiều giá trị cho khách hàng với nguồn tài nguyên ít nhất)

Mạnh về nghiên cứu và phát triển nắm bắt xu hướng của khách hàng

Là thương hiệu quốc tế

Điểm yếu

Điểm yếu kém của Nike là sản phẩm thể thao chưa phong phú. Phần lớn thu nhập dựa trên thị phần mặt hàng giàu nên dễ bị lung lay nếu thị phần này giảm.

Lĩnh vực bán lẻ rất nhạy cảm với giá cả. Nike có các cửa hàng bán lẻ riêng với tên Niketown. Tuy nhiên, phần lớn doanh thu và lợi nhuận lại đến từ bán cho các nhà bán lẻ khác.

Cơ hội

Phát triển sản phẩm mang lại cho Nike nhiều cơ hội. Chủ thương hiệu tin rằng Nike không phải là một thương hiệu thời trang. Nhưng dù muốn hay không thì người mua Nike không hẳn mang giày này chơi thể thao. Mà xem đó như phong cách thời thượng. Điều đó tạo ra cơ hội vì sản phẩm dù chưa hư vẫn bị lỗi thời. Nên khách hàng sẽ mua tiếp sản phẩm mới.

Có thể phát triển sản phẩm theo hướng thời trang thể thao, kính mát và trang sức. Càng có nhiều phụ kiện giá trị cao bán kèm với giày càng thu về nhiều lợi nhuận.

Doanh nghiệp cũng có thể phát triển ra quốc tế, dựa trên sự nhận diện thương hiệu toàn cầu. Nhiều thị trường có thu nhập cao chi trả cho sản phẩm thể thao đắt tiền như Trung Quốc hay Ấn Độ ngày càng có nhiều thế hệ người trẻ chịu chi tiền.

Thách thức

Nike cũng bị ảnh hưởng bởi bản chất của thị trường quốc tế. Giá mua bán chênh lệch theo nhiều đơn vị tiền tệ khác nhau nên chi phí và lợi nhuận không ổn định theo thời gian. Tình trạng này có thể khiến Nike sản xuất hoặc bán lỗ. Đây là vấn đề chung của các thương hiệu quốc tế.

Thị trường quần áo, giày dép cực kỳ cạnh tranh.

Như đã đề cập ở trên, lĩnh vực bán lẻ cực kì nhạy cảm về giá. Nên khách hàng có thể lựa chọn nhà cung cấp giá rẻ hơn.

Những đối thủ cạnh tranh luôn là điều mà công ty luôn chú ý đến.

Lời kết

Qua việc chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức ở hiện tại và trong tương lai, SWOT sẽ hỗ trợ hiệu quả cho các doanh nghiệp trước khi đưa ra bất kỳ chiến lược kinh doanh nào. Hy vọng với bài viết trên đây sẽ giúp các bạn có thể hiểu rõ hơn về mô hình SWOT. Làm chủ được SWOT bạn có thể có được các nhìn toàn diện hơn về chiến lược phát triển ở hiện tại và tương lai.