Bán khống là gì? Thông tin về bán khống chi tiết từ A – Z

Bán khống cổ phiếu là một trong những hình thức giao dịch của thị trường chứng khoán hiện nay. Đây là một điều vô cùng tuyệt vời, tuy nhiên khả năng thua lỗ của thương vụ này lại là vô tận. Vậy bán khống là gì và cách thức bán khống trên thị trường chứng khoán Việt Nam như thế nào?… Nếu bạn cũng đang băn khoăn và nhiều thắc mắc về bán khống, thì cùng xem ngay bài viết dưới đây để có thể giải đáp những thắc mắc cho chính mình nhé!

Bán khống short selling là gì?

Bán khống hay còn được gọi là Short Sell. Đây được biết đến là hình thức kiếm lợi nhuận dựa vào việc sụt giá một loại chứng khoán như trái phiếu hoặc cổ phiếu.

Bán khống là hình thức bán tài sản hay cổ phiếu mà người bán không sở hữu nó, bằng cách vay mượn chứng khoán sau đó bán đi với dự đoán giá sẽ giảm, và trong tương lai người bán phải mua lại và hoàn trả đủ số lượng đã vay mượn.

Khi đó:

• Người thực hiện bán khống sẽ lời hoặc lỗ bằng với khoảng cách chênh lệch của giá bán khống cũng như giá mua lại và chưa kể khoản chi phí vay mượn trước đó.
• Lời khi giá mua lại ở mức thấp hơn so với giá bán khống và lỗ khi giá mua lại ở mức cao hơn so với giá bán khống.

Ví dụ về bán khống

Tham khảo một số ví dụ về bán khống dưới đây để hiểu thêm về bán khống là gì nhé!

1. Ví dụ về bán khống vàng

Các bà già xưa thường có sở thích cất giữ vàng hơn là gửi tiết kiệm ngân hàng. Giả sử bạn có một bà nội/ngoại có rất nhiều vàng trong hũ. Tuy nhiên, bằng nhận định phân tích thị trường cung cầu cũng như 20 năm mài sách. Bạn dự đoán được rằng giá vàng sẽ giảm từ 45 triệu/lượng xuống còn 40 triệu/lượng.

Thế là bạn quyết định mượn bà của bạn 10 cây vàng, sau đó mang đi bán bạn thu về được 450 triệu. Sau 1 tháng, giá vàng ở thị trường giảm xuống còn 40 triệu/lượng. Bạn mang tiền đó đi mua lại 10 cây vàng với số tiền là 400 triệu; để trả lại cho bà nội. Bạn bỏ túi 50 triệu đồng.

Cái bạn vừa làm ở trên được gọi là bán khống. Thực tế trên thị trường là bạn mượn vàng của sàn giao dịch và có ký quỹ nữa.

2. Ví dụ về bán khống chứng khoán

Trong chứng khoán sẽ có nhiều loại tài sản khác nhau nhưng mình sẽ lấy cổ phiếu của Công Ty Cổ Phần Tập Đoàn Vingroup (Mã chứng khoán: VIC) trên thị trường chứng khoán Việt Nam cho các bạn dễ hình dung nhé.

Giá của cổ phiếu VIC hiện tại là 97.000 đ/cổ. Bạn dự đoán rằng giá của VIC sẽ giảm sâu xuống còn 70.000 đồng/cổ. Nhưng tiếc là bạn không sở hữu bất kỳ cổ phiếu nào của tập đoàn này. Thế là bạn liên hệ để mượn sàn chứng khoán một 10.000 cổ phiếu; sau khi thoả thuận xong phí, lãi suất và ký quỹ.

Chỉ mượn trên danh nghĩa thôi nhé chứ không chuyện chuyển cổ phiếu đó qua cho bạn đâu. Bạn đặt lệnh SELL trên thị trường (lệnh này có nghĩa là bán). Sau 38 ngày thì giá của VIC giảm xuống còn 70.000 đồng/cổ thật; bạn chốt lời lệnh giao dịch đó và thu về được 270 triệu. Con số này đực tính như thế nào?

Lợi nhuận = (97.000 – 70.000) x 10.000 cổ = 270.000.000 đồng

Mình mô phỏng vậy thôi chứ ở thị trường chứng khoán cơ bản ở Việt Nam chưa cho phép các nhà đầu tư thực hiện bán khống.

Thị trường bán khống không bị giới hạn trong chứng khoán và vàng mà bạn có thể giao dịch; bán khống các loại tài sản khác như tỷ giá, crypto, hàng hoá…

Lợi ích của việc bán khống hiện nay

Sau khi biết bán khống là gì? Chắc hẳn nhiều bạn cũng không biết bán khống là tốt hay không và sau đây là một số ưu điểm của hình thức mua bán này mà bạn cần biết:

• Các nhà đầu tư có cơ hội kiếm lợi nhuận từ các thị trường chứng khoán đang có xu hướng tăng; và từ các thị trường giảm giá khi thực hiện bán khống.
• Không cần quá nhiều vốn trong thời gian đầu, bán khống có thể mang lại lợi nhuận rất cao.
• Việc bán khống có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau, đặc biệt là giao dịch trực tuyến dễ dàng, đơn giản.
• Với các sản phẩm phái sinh, nhà đầu tư có thể mở một vị thế mua trên hàng nghìn thị trường mà không cần phải vay bán khống truyền thống, phụ thuộc vào các nhà môi giới.
• Các mục đích của bán khống bao gồm đầu cơ để thu lợi nhuận; phòng ngừa rủi ro của danh mục đầu tư và thực hiện các vị thế bán khống.

Nhược điểm của bán khống

Bên cạnh những ưu điểm, bán khống cũng chứa đựng nhiều mặt hạn chế như:

• Bạn không sở hữu tài sản đó, cổ phiếu đó nên bạn không nhận được bất kỳ đặc quyền nào của cổ đông cả.
• Mọi sự lý tưởng đều quyết định ở việc bạn nhận định đúng về thị trường. Nếu bạn nhận định thị trường đi xuống nhưng thực tế nó lại đi lên thì mọi thứ đều trở nên vô nghĩa. Tức là bạn đang bị thua lỗ rồi đấy.
• Nếu bạn dùng đòn bẩy thì rủi ro sẽ càng lớn với mỗi một biến động giá của tài sản mà bạn bán khống.
• Về bản chất thì sàn giao dịch vẫn là người quyết định cuối cùng. Nếu như thị trường không có chiều hướng giảm, sàn giao dịch nếu nhận thấy tài khoản của bạn không đủ để duy trì thì buộc phải thu hồi vị thế của bạn. Cho dù tài khoản bạn đang là âm.

Mục đích của bán khống là gì?

Bán khống có thể được xem là một phương thức đầu cơ của một nhà giao dịch chứng khoán hoặc là phương án giảm thiểu rủi ro đối với sự giảm giá chứng khoán của một nhà đầu tư.

• Bán khống để đầu cơ thu lợi nhuận: Trên thị trường chứng khoán có một số thời điểm nóng và có xu hướng giảm giá trong tương lai gần, các nhà giao dịch sẽ nhận ra điều này và thực hiện việc bán khống để tối đa hóa lợi nhuận. Tuy nhiên, để thu lợi nhuận từ việc bán khống thì nhà giao dịch và phải có kiến thức và nhiều kinh nghiệm dự đoán xu hướng vì hình thức bán khống này tiềm ẩn nhiều rủi ro cao.
• Bán khống để đầu tư phòng ngừa rủi ro (hedging): Bán khống để phòng ngừa rủi ro là để bảo vệ lợi nhuận hoặc giảm thiểu tổn thất nhiều nhất có thể trong đầu tư bởi sự ảnh hưởng của biến động thị trường.

Các bước bắt đầu để thực hiện giao dịch bán khống

• Bước 1: Mở tài khoản tại một sàn giao dịch
  Hãy tìm đến một sàn giao dịch uy tín và mở một tài khoản tại đó. Bạn có thể mở tài khoản thông qua một đại lý môi giới chứng khoán.
• Bước 2: Phân tích thị trường
  Khi mới mở tài khoản, hãy tập ngồi và quan sát sự biến động của thị trường trong vòng 1 tuần. Bạn có thể đặt lệnh với tài khoản demo hoặc tự đặt trong đầu để xem kết quả như thế nào. Sau khi có nhiều kinh nghiệm rồi hẵn bắt đầu với bước 3. Nếu bạn đã có kinh nghiệm phân tích nhận định rồi thì có thể qua bước này.
• Bước 3: Bắt đầu thực hiện lệnh bán khống
  Mở một vị thế bán trên thị trường. Khi bạn mở một vị thế bán tức là bạn đang mượn tài sản của sàn để giao dịch. Để có thể mượn được thì bạn phải có tài khoản ký quỹ.
• Bước 4: Đóng giao dịch bán khống
  Nếu thị trường đi xuống có nghĩa rằng nhận định của bạn đã đúng và đóng giao dịch này lại. Lúc này, đồng nghĩa rằng bạn đang thực hiện giao dịch mua lại để trả lại số tài sản (cổ phiếu, trái phiếu, hàng hoá…) để trả lại cho sàn.

Phòng ngừa rủi ro khi bán khống chứng khoán

Bán khống chính là bộ môn xác suất nên độ chính xác không bao giờ là 100% cả. Cho nên việc bán khống dễ gặp những rủi ro và nhà đầu tư cần:

• Xác định điểm mua, bán hợp lý đồng thời xác định những cổ phiếu; có giá cao hơn rất nhiều so với giá trị thực để gia tăng khả năng thắng lớn.
• Luôn luôn giới hạn việc thua lỗ bằng mức nhất định có thể mức 7% – 10%.
• Trong chứng khoán thì nhà đầu tư có thể gặp những rủi ro mà không thể đo lường được. Cho nên nhà đầu tư chỉ nên bán chứng khoán với một tỷ trọng nhất định.
• Đối với những nhà đầu tư mới hay chưa có kinh nghiệm; thì tốt nhất không nên tham gia bán khống cổ phiếu vì không có hiểu biết dễ gặp rủi ro.

>> Xem thêm: 35 App kiếm tiền online nước ngoài uy tín nhất hiện nay

Tại Việt Nam, bán khống có hợp pháp hay không?

Tại Việt Nam, hiện nay Uỷ ban chứng khoán Nhà nước chưa cho phép áp dụng hình thức giao dịch bán khống trên thị trường chứng khoán cơ sở. Các nhà đầu tư chỉ có thể kiếm lợi nhuận dựa trên sự tăng giá của cổ phiếu.

Tuy nhiên, trên thế giới, Mỹ, Nhật hay Singapore là những thị trường cho phép bán khống. George Soros là một trong những tỷ phú kiếm được hàng tỷ USD nhờ bán khống.

Mặc dù bán khống chứng khoán chưa được phép trên thị trường chứng khoán cơ sở tại Việt Nam nhưng nhà đầu tư có thể thực hiện việc này dựa trên thị trường chứng khoán phái sinh dựa vào phương thức giao dịch hai chiều của thị trường này.

Cụ thể nhà đầu tư sẽ có thể đặt mình vào vị thế mua hợp đồng và vị thế bán hợp đồng. Khi tham gia vị thế bán hợp đồng, nhà đầu tư sẽ thực hiện bán khống hợp đồng tương lai chỉ số VN30 – sản phẩm phái sinh phổ biến nhất tại Việt Nam. Việc tìm hiểu các kiến thức về phương pháp đầu tư luôn bổ ích với nhà đầu tư chứng khoán, trong đó không thể bỏ qua hình thức bán khống chứng khoán.

Tại thị trường, các sản phẩm phái sinh phổ biến khác bao gồm:

• Hợp đồng quyền chọn.
• Hợp đồng kỳ hạn.
• Hợp đồng hoán đổi.

Chi phí của việc bán khống là gì?

Không giống như mua và nắm giữ cổ phiếu hoặc đầu tư, bán khống bao gồm các chi phí đáng kể, ngoài phí giao dịch thông thường phải trả cho các nhà môi giới. Một số chi phí bao gồm:

1. Lãi suất vay margin (Lãi ký quỹ)

Lãi ký quỹ có thể là một khoản chi phí đáng kể khi giao dịch cổ phiếu ký quỹ. Vì giao dịch bán khống chỉ có thể được thực hiện thông qua tài khoản ký quỹ, lãi suất phải trả cho các giao dịch bán khống có thể tăng lên theo thời gian, đặc biệt nếu các vị thế bán khống được giữ mở trong một thời gian dài.

2. Chi phí vay mượn cổ phiếu

Cổ phiếu khó vay — vì lãi suất ngắn hạn cao, thả nổi hạn chế hoặc bất kỳ lý do nào khác — có phí “khó vay” có thể khá đáng kể. Phí dựa trên tỷ lệ hàng năm có thể dao động từ một phần nhỏ của một phần trăm đến hơn 100% giá trị của giao dịch ngắn hạn và được tính theo tỷ lệ được đánh giá cho số ngày giao dịch ngắn hạn được mở.

Vì tỷ lệ “khó vay” có thể dao động đáng kể từ ngày này sang ngày khác và thậm chí trong ngày, nên số tiền chính xác có thể không được biết trước. Phí thường được nhà môi giới-đại lý đánh giá vào tài khoản của khách hàng vào cuối tháng hoặc khi kết thúc giao dịch bán khống, và nếu nó khá lớn, có thể tạo ra một sự sụt giảm lớn về lợi nhuận của một giao dịch short sell hoặc làm trầm trọng thêm các khoản lỗ do giao dịch đó.

3. Cổ tức và các khoản thanh toán khác

Người bán khống có trách nhiệm thanh toán cổ tức trên cổ phiếu bán khống cho bên cho vay. Người bán khống cũng bắt đầu thực hiện thanh toán do các sự kiện khác liên quan đến cổ phiếu bán khống, chẳng hạn như chia tách cổ phiếu, chuyển nhượng và phát hành cổ phiếu thưởng, tất cả đều là những sự kiện không thể đoán trước.

Các số liệu, thước đo giao dịch bán khống

Hai chỉ số được sử dụng để theo dõi hoạt động bán khống trên một cổ phiếu là:

• Short interest ratio (SIR) – Tỷ lệ quan tâm bán khống – còn được gọi là short float – đo lường tỷ lệ cổ phiếu hiện đang bán khống so với số lượng cổ phiếu hiện có hoặc “thả nổi” trên thị trường. SIR rất cao có liên quan đến cổ phiếu đang giảm giá hoặc cổ phiếu có vẻ được định giá quá cao.
• Tỷ lệ quan tâm bán khống trên khối lượng – còn được gọi là tỷ lệ days-to-recover – tổng số cổ phiếu được bán khống chia cho khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày của cổ phiếu. Giá trị cao cho tỷ lệ days-to-recover cũng là một dấu hiệu giảm giá cho một cổ phiếu.

Cả hai chỉ số bán khống đều giúp các nhà đầu tư hiểu tâm lý chung là tăng hay giảm đối với một cổ phiếu.

Điều kiện lý tưởng để bán khống

Thời điểm là rất quan trọng khi bán khống. Cổ phiếu thường giảm nhanh hơn nhiều so với khi chúng tăng giá, và một cổ phiếu tăng giá đáng kể có thể bị xóa sổ trong vài ngày hoặc vài tuần do báo cáo tài chính tệ hại hoặc các sự kiện giảm giá khác. Do đó, người bán khống phải điều chỉnh thời gian giao dịch ngắn gần như hoàn hảo. Tham gia giao dịch quá muộn có thể dẫn đến chi phí cơ hội lớn về lợi nhuận bị mất, vì một phần chính của sự sụt giảm cổ phiếu có thể đã xảy ra.

Mặt khác, tham gia giao dịch quá sớm có thể gây khó khăn cho việc giữ vị thế short do các chi phí liên quan và các khoản lỗ tiềm ẩn, sẽ tăng vọt nếu cổ phiếu tăng nhanh.

Có những lúc tỷ lệ short sell thành công cao hơn, chẳng hạn như sau:

1. Trong thị trường giá xuống (Bear Market)

Xu hướng thống trị của thị trường chứng khoán là giảm trong thị trường gấu. Vì vậy, các nhà giao dịch tin rằng “trend is your friend” có cơ hội tốt hơn để thực hiện các giao dịch bán khống có lãi trong một thị trường gấu, hơn là trong giai đoạn tăng giá mạnh. Những người bán khống thích sự sụt giảm của thị trường diễn ra nhanh chóng, rộng khắp – như thị trường gấu toàn cầu của năm 2008-09 – bởi vì họ có thể kiếm được lợi nhuận như mong đợi trong thời gian như vậy.

2. Khi các yếu tố cơ bản về chứng khoán hoặc thị trường đang suy yếu

Các yếu tố cơ bản của cổ phiếu có thể xấu đi vì bất kỳ lý do nào – tăng trưởng doanh thu hoặc lợi nhuận chậm lại, tăng thách thức đối với doanh nghiệp, chi phí đầu vào tăng gây áp lực lên tỷ suất lợi nhuận, v.v. Đối với toàn cảnh thị trường, các giá trị cơ bản xấu đi có nghĩa là một loạt dữ liệu yếu hơn cho thấy kinh tế có thể suy thoái, các diễn biến địa chính trị bất lợi như mối đe dọa chiến tranh hoặc các tín hiệu kỹ thuật giảm giá như đạt mức cao mới khi khối lượng giảm, độ biến động thị trường suy giảm.

Những người bán khống có kinh nghiệm có thể thích đợi cho đến khi xu hướng giảm được xác nhận trước khi thực hiện short sell. Điều này là do rủi ro cổ phiếu hoặc thị trường có thể có xu hướng cao hơn trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng khi đối mặt với các yếu tố cơ bản xấu đi, như trường hợp thường xảy ra trong giai đoạn cuối của thị trường tăng giá.

3. Các chỉ báo kỹ thuật xác nhận xu hướng giảm giá

Bán khống cũng có thể có xác suất thành công cao hơn; khi xu hướng giảm được xác nhận bởi nhiều chỉ báo kỹ thuật. Các chỉ báo này có thể bao gồm việc break down (phá vỡ); một mốc hỗ trợ dài hạn quan trọng, hoặc sự giao nhau của đường trung bình động; giảm giá như “đường giao nhau tử thần” (death cross).

Một ví dụ về sự giao nhau của đường trung bình động giảm giá xảy ra; khi một cổ phiếu có đường trung bình động 50 ngày (MA50) giảm xuống; dưới mức trung bình động 200 ngày (MA200) của nó. Đường trung bình động chỉ là mức trung bình của giá cổ phiếu; trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu giá hiện tại phá vỡ mức trung bình, giảm hoặc tăng; nó có thể báo hiệu một xu hướng mới về giá.

4. Định giá đạt mức cao giữa sự lạc quan mạnh mẽ

Đôi khi, định giá đối với một số lĩnh vực nhất định hoặc toàn bộ thị trường; có thể đạt mức cao hơn trong bối cảnh lạc quan tràn lan về triển vọng dài hạn của các lĩnh vực đó hoặc toàn bộ nền kinh tế. Các chuyên gia thị trường gọi giai đoạn này của chu kỳ đầu tư; là “cái giá cho sự hoàn hảo”.

Vì các nhà đầu tư sẽ luôn thất vọng vào một thời điểm nào đó; khi những kỳ vọng cao cả của họ không được đáp ứng. Thay vì đổ xô vào bán khống, những người bán khống có kinh nghiệm; có thể đợi cho đến khi thị trường hoặc khu vực đảo chiều và bắt đầu giai đoạn đi xuống của nó.

John Maynard Keynes là một nhà kinh tế học người Anh có ảnh hưởng lớn; theo đó các lý thuyết kinh tế của ông vẫn được sử dụng cho đến ngày nay. Keynes từng nói: “Thị trường có thể tồn tại bất hợp lý lâu hơn bạn có thể chịu đựng”. Điều này đặc biệt thích hợp cho việc bán khống. Thời điểm tối ưu cho việc bán khống là khi có sự hội tụ của các yếu tố trên.

Lời kết

Như vậy bài viết trên đã giúp giải đáp thắc mắc về bán khống là gì cũng như cung cấp những kiến thức cần thiết xoay quanh phương pháp này. Hy vọng đây sẽ là những thông tin bổ ích giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp này cũng như đưa ra quyết định đầu tư chứng khoán phù hợp, chính xác nhất.

Nếu các bạn còn thắc mắc nào về bán khống hay các vấn đề về đầu tư hãy comment phía dưới bài viết. Đừng quên truy cập website daotaoaffiliate.com thường xuyên để cập nhật những bài viết mới nhất nhé!

>> Mời bạn xem thêm: Hướng dẫn triển khai tiếp thị liên kết qua mã giảm giá cực hiệu quả